سنت های که هنوز هم رنگ و بوی تازگی دارد؛ شمارش روزهای زمستان طبق آئیین قدیمی گروس/ از بردن خوانچه برای نوعروسان تا خوردن میوه های شب یلدا

شمارش روزهای سخت و سرد زمستان از سنت های قدیمی شب چله در منطقه بیجار گروس است که هنوز هم روستاهای این دیار رنگ و بوی تازگی دارد.

امروزه برخی رسم های کهنه و سنتی ما به خصوص در شهرها، به شکل اولیه آنها اجرا نمی شود، اما تعدادی روستاها هنوز هم تعدادی که به این رسم و رسوم پایبند هستند که روستاهای بیجار گروس از آن دسته هستند.

بیجار گروس به دلیل قرار داشتن در کانون بسیاری از حوادث فرهنگی و تاریخی کشور، طی قرن های گذشته ساکنانی از اقوام مختلف و با آداب و رسوم های متفاوت را در خود جای داده که این باعث شکل گیری آئین ها، آداب و رسوم مختلف در این شهرستان شده است که رسوم مربوط به شب چهارشنبه سوری و عید نوروز از جمله آنهاست.

یکی از آیین های که از زمان های دور مرسوم بوده و اکنون نیز ادامه دارد پاس داشت شب یلدا است.دیار گروس نیز همچون سایر هموطنان، در سراسر ایران این آیین کهن را با رفتن به خانه بزرگتر ها به شادی می گذرانند و با جمع شدن به دور هم اتحاد و همدلی خود را ارج می نهند.

شب یلدا که همان شب چله می باشد بلند ترین شب سال است ایرانیان بر این باورند که فردای یلدا خورشید با دمیدن انوار خود، حیاتی نو به زندگی انسانها می دهد و پیشینیان ما چند هزار سال پیش به دانش خود به گاه شمار دست پیدا کرده اند و دریافتند که نخستین شب زمستان بلند ترین شب سال است.

بردن خوانچه برای نوعروسان

یکی از رسم های قدیمی در بیجار گروس که همچنان به قوت خود باقی مانده بردن خوانچه برای نوعروسان در اولین شب زمستان یا همان شب یلدا است.این رسم رسوم برای نوعروسان که به تازگی به خانه بخت رفته اند از شیرینی و لذت خاصی بر خوردار است.

زوجهای جوان که اولین زمستان و اولین شب چله مشترک را در خانه خود آغاز کرده اند، منتظر آوردن خوانچه ای که از طرف خانواده های خود که به همین منظور تدارک دیده شده است، هستنند و این خوانچه که با میوه های تازه و زیبا که به نوعی خاص آن را تزئین کرده و شیرینی و آجیل های مرغوب و هندوانه ای که نشان از شیرینی زندگی مشترک آنها باشد و یک هدیه برای عروس همراه است و خانواده با آوردن این خوانچه برای آنها صحت و سلامت و عاقبت بخیری را از خدا خواستار هستند.

شمارش روزهای زمستان طبق آئیین قدیمی گروس

چهل روز اول زمستان را چله گوره می گویند ، در زمان های گذشته که مانند امروز فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در کار نبود معمولا مردم هر محله این مدت چهل شب اول زمستان را بین سالکنین آن محل تقسیم می کنند.

مثلا از بالا یا پایین محل می شمارند و می گویند امشب چله ، مهمان فلانی است و اگر هوا خوب باشد حمل بر چشم و دل باز بودن آن خانواده می دانند و در غیر اینصورت اعتقادشان این است که آن خانواده “قیرسی چم “هستند.

بیست روز بعد از چله بزرگ را چله” بوی چک “می گویند و هشت روز باقیمانده چله کوچک را شیون برادران می نامند .

مردم بیجار گروس در قدیم الایام اسفند ماه را هم به این ترتیب محاسبه می نمایند ، ۱۰ روز اول را “فحل شتر پیره زن “، ۱۰ روز دوم اسفند “دست پیره زن درون کندو” خشک می شود و هشت روز دهه آخر “چارچار” می گویندو بالاخره دو روز آخر هم “چارچه وه کشه” می نامند و تصورشان این است که اگر روز جمعه برف ببارد روز شنبه هوا خوب می شود و اگر روز شنبه برف بیاید روز جمعه هوا خوب می گردد و اگر روز دوشنبه برف ببارد پنج و شش می کند ، یعنی پنج الی شش روز برف می بارد.

پیرمردان و سالخوردگان هر وقت از زمستان سخت حرفی به میان آید فورا عبارت بعد از هفتاد ، برفی افتاد ، به حق این پیر به قدر این تیر را با خود زمزمه می کنند.

خوردن میوه های که در فصل تابستان خشک شده است

یکی دیگر از رسم های کهن دیار گروس نگه داشتن میوه ها در فصل تابستان برای شب چله است مانند هندوانه و انگور ، نشان توان و تلاش انسان برای آینده خود می باشد و بیجاریها بر این باورند که اگر در زمستان آن هم در شب چله ، هندوانه بخورند در تابستان در اوج گرما احساس تشنگی و در زمستان احساس سرما نمی کنند.

شب یلدا شبی به درازای فرهنگ ایران باستان است که این روزها در لابه لای هیاهوی گرانی و دور همی های مجازی رنگ باخته و جای خود را با فرهنگ بیگانه عوض نموده است.

یلدا نه تنها یک سنت دیرینه است بلکه پیوند نسل جدید با رسوم و آیین نیاکان است و فرد را وابسته و دلبسته به فرهنگ غنی و بومی خود می سازد و هویت اصیل را احیا می کند و این احساس موجب می شود ،نسل جوان ما با اعتماد به نفس و هویت خود گامی برای سازندگی و آبادانی بردارند.

 منبع:

http://bijarbameiran.com/news/4652/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B7%D8%A8%D9%82-%D8%A2%D8%A6%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3_-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7.html