قنات هایی که درون خاک ها جان می دهند؛ قنات های کردستان میراث فراموش شده مردم کوهستان/ گردشگری ظرفیت جدید قنات ها است

قنات ها بعنوان میراث ماندگار کردستان است که دست ساخته بشر هستند اما این روزها بعلت بی توجهی در درون خاک ها جان می دهند.

به گزارش خبرنگار بیجار بام ایران، قنات ها، این شگفتی های ساخت دست بشر، در طول هزاران سال رگ حیات برای مردمان مناطق مختلف ایران بوده و شهرستان بیجار میزبان مهمترین قنات های کردستان محسوب می شود.

آب از دیرباز مهمترین عامل توسعه در جهان  بوده است و در این میان استخراج آب های زیر زمینی به صورت قنات ، به عنوان یکی از پدیده های شگفت انگیز دست ساخته انسان ، توجه بسیاری از مورخان و پژوهشگران خارجی را به خود جلب کرده است.

قنات، میراث ماندگار پنهان درون خاک و یکی از گنجینه های علمی و فرهنگی هر منطقه محسوب می شود و در واقع قنات ها از مهم ترین بناهای زاد بومی ایران و ماحصل فرهنگ و هنر ایرانی در طی نسل به وجود آمده است.

به طور کلی در گذشته قنات ها در مناطق خشک و کوهستانی ارزش حیاتی داشت به صورتی که علاوه بر تامین آب کشاورزی ، آب شرب شهر نیز از طریق قنات ها تامین می شد، می توان گفت استفاده از قنات تنها منبع مطمئن جهت تامین آب سالم شهرها و روستاها و آبیاری مزارع و درختان در برخی شهرهای کشور بوده است.

شهرستان بیجار از شهرهای قدیمی کشور که در غرب و یکی از شهرهای اولیه استان کردستان است که وجود تعداد زیاد قنات ها در خود شهر بیجار و روستاهای آن حکایت از قدمت تاریخی آن دارد.

قنات های که احیای آنها نقش موثری در تقویت گردشگری دارد

شهرستان بیجار سالانه محل عبور مسافران زیادی از نقاط مختلف کشور است و در بسیاری از ماه های سال این شهرستان دو برابر جمعیت فعلی خود مهمان دارد لذا قنات های بیجار در کنار سایر ظرفیت های طبیعی و بوم گردی می تواند مقصد گردشگران این منطقه باشد.

قنات ها مهمترین سند هویت بیجار گروس است

انجمن پاکبانان طبیعت بیجار گروس یکی از تشکل های مردمی شهرستان بیجار است که به طور رسمی فعالیت خود را از دو سال قبل با هدف رعایت حقوق محیط زیست و مسائل شهروندی آغاز کرده  و یکی از مهمترین فعالیت های آنها پیگیری احیای قنات های شهر بیجار است.

قربانی در گفتگو با خبرنگار بیجار بام ایران هدف از تشکیل این انجمن را حفظ و نگهداری از منابع طبیعی محیط زیست و آموزش به مردم در راستای این موهبت های خداوندی اعلام کرد.

وی با بیان اینکه انجمن پاکبانان بیجار گروس بدون هیچ گرایش سیاسی و حزبی و به صورت داوطلبانه در حال انجام فعالیت است ، افزود: یکی از فعالیت های اخیر این انجمن پیگری احیای قنات های شهر بیجار است.

مدیر انجمن پاکبانان طبیعت گروس با تاکید بر اینکه قنات مهمترین سند هویت بیجار گروس است ، گفت: قنات های شهر بیجار با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط ویژه طبیعی در بین ۳ تنگه برجگه، حلوایی و تخت قرار گرفته است.

قربانی ادامه داد: با توجه به آثار و مستندات موجود، برخی آثار باستانی در شهرستان بیجار قدمت آنها به چند هزار سال قبل می رسد و مصداق بارز آن کتیبه قمچقای یا آثار تایخی داخل شهر است.

وی تصریح کرد: قنات های این شهر که دست ساخته بشر است مصداق بارز تاریخی بودن بیجار از گذشته های دور تا کنون است.

مدیر انجمن پاکبانان بیجار گروس با بیان اینکه توجه به موضوع گردشگری یکی از مصداق های بارز توسعه پایدار در هر شهرستان است ، گفت: احیای قنات ها در شهرستان بیجار یکی از راه های درآمد زائی پایدار جهت توسعه اقتصادی در شهر است که باید مورد توجه مسئولان قرار بگیرد.

چهار قنات شهر بیجار نیازمند احیای مجدد است

قربانی در ادامه سخنان خود به بیان مشخصات مهمترین قنات های بیجار پرداخت و گفت: با توجه به مطالعات انجام شده شهر بیجار دارای یک شبکه گسترده از قنات ها است که بعلت بی تدبیری برخی مسئولان بلا استفاده مانده است.

وی گفت: قنات چشمه آشور در مسیر دامنه کوه نقاره کوب یکی از قنات های قدیمی این شهر است که از زمان های گذشته آب مسجدهای امیرالمومنین(ع) و سیدالشهدا(ع) که از مساجد قدیمی این شهر است را تامین و پس از گذشت از آنجا به داخل رودخانه یهودیان ریخته و سپس به مسیر یارمجه هدایت می شد .

به گفته مدیر انجمن پاکبانان طبیعت بیجار گروس، دومین قنات بیجار از کوه های بادامستان سرچشمه می گرفت و مادر چاه های آن در محدوده مسجد ولیعصر فعلی قرار گرفته و به پشت آموزش و پرورش و بیمارستان قدیم ختم می شود که از گذشته آب شرب این قسمت شهر را تامین می کرد.

قربانی خاطر نشان کرد: سومین قنات بیجار، قنات پایین حلوایی است که به منطقه باغچه چال منتهی می شود و پس از عبور از کاخ گلستان یا همان اداره میراث فرهنگی فعلی عبور و به مسجد جامع وارد می شود.

این شهروند بیجاری تصریح کرد: قنات علیرضا خان گروسی مهمترین قنات بیجار گروس است که دارای سه رشته طولانی می باشد که در مسیر این قنات آثار باستانی مانند آسیاب کاناصر قرار گرفته است.

وی افزود: یک رشته از قنات بزرگ علیرضا خان گروسی بعلت حفاری غیر کارشناسی توسط شهرداری و اداره آب فاضلاب شهری جهت احداث دیوار رودخانه سراب در سال ۱۳۷۷ مسدود شده است که احیای مجدد آن نیازمند تدبیر ویژه مسئولان است.

مدیر انجمن پاکبانان بیجار گروس ادامه داد: بعلت مسدود شدن یک رشته از قنات علیرضا خان گروسی آب آن تغییر مسیر داده و در این برهه از زمان که به گفته برخی کارشناسان با بحران آب و خشکسالی رو به رو هستیم با فاضلاب قاطی شده و به رودخانه تازه آباد ریخته می شود.

قناتها متولی ندارد!

قربانی با تاکید بر اینکه رشته قنات های بیجار در غرب کشور کم نظیر است، افزود: اختصاص بودجه برای احیای قنات ها موجب پیشرفت صنعت گردشگری و تقویت شبکه آبرسانی در مواقع کم آبی است.

وی تصریح کرد: یکی از مشکلات ما این است که قنات ها متولی خاصی ندارند و در صورت احیا شدن با هزینه ها و وقت زیاد چه کسی عهده دار نگهداری آن است.

شهرستان بیجار دارای ۷ هزار متر قنات است

پیمان قمری مدیر جهاد کشاورزی بیجار نیز در گفتگو با خبرنگار بیجار بام ایران اظهار داشت: طبق اطلاعاتی که اداره آبفای بیجار در اختیار ما گذاشته است در کل شهرستان بیجار ۵۱ قنات پروانه دار ثبت شده است ، اما طبق بازدیدهای میدانی ما بیش از ۱۰۰ قنات در کل شهرستان بیجار وجود دارد.

وی گفت: شهرستان بیجار دارای ۷ هزار و ۷۰۰ متر قنات است که ۵ هزار و ۷۰۰ متر آن لایه روبی شده است.

قمری به میزان برداشت آب از قنات های شهرستان بیجار اشاره کرد و افزود: میزان برداشت آب از قنات های بیجار ۲ میلیون متر مکعب است که یک میلیون متر مربع مکعب آن در بخش کشاورزی صرف می شود.

و اما….

اهمیت قنات ها امروز به حدی است که سازمان های بین المللی مانند یونسکو به فکر حفظ این دستاوردهای ارزشمند کهن بشری افتاده اند و با ثبت جهانی قنات ها سعی در حفاظت از این میراث های فرهنگی در نقاط مختلف دنیا دارند و در سال ۹۵تعداد  ۱۱ قنات از ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو قرار گرفتند.

 منبع:

http://bijarbameiran.com/news/4497/%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA.html