آغاز ماه سوگواری و عزای آل الله در شهادت مظلومانه سالار شهیدان و سرور آزادگان حضرت امام حسین علیه السلام و یاران باوفایش را تعزیت عرض می نماییم.

مُحَرَّمُ الحَرام، اولین ماه سال هجری قمری است. دلیل نامگذاری این ماه، حرام بودن جنگ در آن ذکر شده است. واقعه کربلا وشهادت امام حسین(ع) و یارانش در این ماه اتفاق افتاده است. شیعیان هر سال از ابتدای این ماه سوگواری می‌کنند.

علت نام گذاری

مُحَرَّمُ الحَرام یا مُحَرَّم اولین ماهِ سال، در تقویم هجری قمری است. این ماه را از آن جهت محرم نامیدند که در آن جنگ و غارت حرام بود.^[۱]

ماه عزاداری شیعیان

پس از شهادت امام حسین (ع) در محرم سال ۶۱ هجری قمری، این ماه برای شیعیان به ماه عزا تبدیل شده است. امامان معصوم(ع) و شیعیان آنها به برگزاری مراسم عزاداری در این ماه همت می‌ورزیده‌اند. درحدیثی از امام رضا(ع) آمده است:

«چون ماه محرم فرا می‌رسید، کسی پدرم را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا روز عاشورا. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌گفت: امروز روزی است که حسین (علیه السّلام) شهید شده است.»^[۲]

میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات در ذیل مراقبات و اعمال ماه محرم می‌نویسد:

«برای دوستداران خاندان پیامبر(ص) شایسته است که در دهه اول این ماه در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذت‌های حلال را به ویژه در نهم، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول این ماه هر روز امامشان را با زیارت عاشورا یاد کنند.»^[۳]

اعمال ماه محرم

	اعمال ماه محرم
شب اول	خواندن صد رکعت نماز خواندن دو رکعت نماز در رکعت اول سوره‏ حمد و سوره انعام و در رکعت‏ دوم سوره حمد و سوره یس خواندن دو رکعت نماز در هر رکعت سوره حمد و یازده بار سوره توحید
روز اول	روزه گرفتن خواندن دو رکعت نماز و پس از آن خواندن این دعا: اَللَّهُمَّ أَنْتَ الْإِلَهُ الْقَدِیمُ وَ هَذِهِ سَنَهٌ جَدِیدَهٌ فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَهَ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ الْقُوَّهَ عَلَى هَذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَهِ بِالسُّوءِ وَ الاشْتِغَالَ بِمَا یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ یَا کَرِیمُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ یَا ذَخِیرَهَ مَنْ لا ذَخِیرَهَ لَهُ یَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ یَا غِیَاثَ مَنْ لا غِیَاثَ لَهُ یَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ یَا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ یَا حَسَنَ الْبَلاءِ یَا عَظِیمَ الرَّجَاءِ یَا عِزَّ الضُّعَفَاءِ یَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَى یَا مُنْعِمُ یَا مُجْمِلُ یَا مُفْضِلُ یَا مُحْسِنُ، أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَکَ سَوَادُ اللَّیْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ الشَّمْسِ وَ دَوِیُّ الْمَاءِ وَ حَفِیفُ الشَّجَرِ یَا اللَّهُ لا شَرِیکَ لَکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَیْرا مِمَّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا لا یَعْلَمُونَ وَ لا تُؤَاخِذْنَا بِمَا یَقُولُونَ حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَ مَا یَذَّکَّرُ إِلا أُولُوا الْأَلْبَابِ رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
شب دهم	خواندن صد رکعت نماز در هر رکعت پس از سوره حمد سه مرتبه سوره توحید، و پس از صد رکعت این ذکر را بگوید: سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ خواندن چهار رکعت نماز در آخر شب در هر رکعت پس از سوره حمد، هر کدام از آیه الکرسى و سوره‏ هاى توحید، فلق و ناس را ده مرتبه بخواند و پس از اتمام نماز، صد مرتبه سوره توحید.
روز دهم (عاشورا)	ذکر مصیبت و عزاداری برای شهادت امام حسین (ع) خواندن زیارت عاشورا گفتن: أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ [عَلَیْهِ‏] السَّلامُ، به دیگر مومنان. گفتن هزار مرتبه: اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَهَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ خواندن زیارت وارث
روز بیست و یکم	روزه گرفتن

وقایع مهم ماه محرم الحرام

نوشتار اصلی: وقایع ماه محرم الحرام

تاریخ	وقایع مهم ماه محرم الحرام
۲	ورود امام حسین(ع) و یارانش به سرزمین کربلا سال ۶۱ قمری،سرآغاز حادثه عاشورا
۲	درگذشت حضرت آدم(ع)
۶	شهادت حضرت یحیی(ع)
۷	جلوگیری از دستیابی اهل بیت امام حسین(ع) به آب به دستور عمر بن سعد
۹	تاسوعا و شب عاشورا	روزی که دشمن، حسین بن علی(ع) و یارانش را در کربلا محاصره کرد و برای جنگ با آنها اجتماع نمود. امام حسین(ع) شب را از دشمن مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد.
۱۰	روز عاشورا	روز شهادت امام حسین(ع) و یارانش سال ۶۱ قمری
	شام غریبان
	انفجار بمب در حرم امام رضا(ع) سال ۱۴۱۵ق
۱۱	حرکت دادن اسیران کربلا به سوی کوفه سال ۶۱ق
۱۲	شهادت امام سجاد(ع) سال ۹۴ یا ۹۵ ق	بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۵ محرم است
۱۹	حرکت اسیران کربلا به سوی شام سال ۶۱ق
۲۳	بمب‌گذاری و تخریب حرم عسکریین(ع) درسامراء سال ۱۴۲۷ق
۲۵	شهادت امام سجاد(ع) سال ۹۴ یا ۹۵ق	بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۱۲ محرم است
۲۶	محاصره مکه و سنگ‌باران کعبه توسط سپاهیانیزید بن معاویه سال ۶۴ق
۲۸	تبعید امام جواد(ع) به بغداد سال ۲۲۰ق

پانویس

پرش به بالا↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸.
پرش به بالا↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۵۴۰.
پرش به بالا↑ رجوع کنید به: ملکی تبریزی، المراقبات، ۱۴۱۶ق، ص۲۵-۲۶.

منابع

قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، قم، موسسه انتشارات هجرت، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۸ش.
مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، اسعد داغر، قم، دار الهجره، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات اعمال السَّنَه، قم، مؤسسه دار الإعتصام للطباعه و النشر، چاپ اول،‌ ۱۴۱۶ق.

منبع: http://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85