حضرت امام خمینی (ره): خرمشهر را خدا آزاد کرد

آزادسازی خرمشهر در روز سوم خرداد (که در (۱۳۶۱ خورشیدی پس از ۵۷۸ روز اشغال[۲] بعنوان مهم‌ترین هدف عملیات الی بیت‌المقدس در دوره جنگ ایران و عراق توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرماندهی علی صیاد شیرازی) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به فرماندهی محسن رضایی) انجام گرفت. بازپس‌گیری خرمشهر در پی مرحله چهارم عملیات الی بیت‌المقدس که از ۱ تا ۴ خرداد ۱۳۶۱ روی داد، برآورده شد.[۳][۴]

نبرد شهری خرمشهر

پس از حمله نیروهای عراقی به خرمشهر جمعی از نیروهای داوطلب از خرمشهر، اصفهان و تهران به مدت شش ماه خانه به خانه در مقابل نیروهای عراقی مقاومت کرده و از سقوط ان تا مدتها جلوگیری کردند. از جمله داوطلبین محمد رضا جبل عاملی از اصفهان بود که در اثر اصابت ترکش در حین امدادگری در تاریخ شش اسفند ۱۳۵۹ کشته شد.[۵]

حضرت امام روح‌الله خمینی در ۳ خرداد ۱۳۶۱ به مناسبت آزادی خرمشهر پیامی خطاب به ملت ایران صادر کرد. در اولین بخش این بیانیه آمده است: ‘خرمشهر را خدا آزاد کرد’

با تشکر از تلگرافاتی که در فتح خرمشهر به اینجانب شده است، سپاس بی‌حد بر خداوند قادر که کشور اسلامی و رزمندگان متعهد و فداکار آن را مورد عنایت و حمایت خویش قرار داد و نصر بزرگ خود را نصیب ما فرمود.[۶]

در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.[۷]ایران در جریان عملیات ۲۶ روزه بیت‌المقدس که به آزادی خرمشهر انجامید ۶٬۰۰۰ شهید (۴٬۴۶۰ شهید سپاه و ۱٬۰۸۶ شهید ارتش) و ۲۴ هزار مجروح داد.[۸]

آزادسازی خرمشهر از لحاظ نظامی نقطه عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود.[۹] در ایران از این عملیات و روز به عنوان نمادی از پیروزی، مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن یاد می‌شود.[۱۰] شورای عالی انقلاب فرهنگی سوم خرداد را در تقویم رسمی ایران به عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی نامگذاری کرده‌است.[۱۱]

در پی آغاز عملیات بیت‌المقدس در نیمه شب دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱ چند هدف عمده استراتژیک و تاکتیتکی از جانب نیروهای ایرانی دنبال می‌شد این اهداف عبارت بودند از:

بیرون راندن نیروهای متجاوز به پشت مرزهای بین‌المللی
نشان دادن برتری قدرت سیاسی-نظامی و اجتماعی جمهوری اسلامی به عراق و حامیان او در منطقه
انهدام نیروهای متجاوز در منطقه بین غرب کارون تا خط مرزی
آزادسازی خرمشهر از اشغال متجاوزین[۲]

آزاد سازی خرمشهر در حقیقت از اهداف مرحله چهارم عملیات بیت‌المقدس بود. در ساعت ۲۲:۳۰ شامگاه شنبه، ۱ خردادماه ۱۳۶۱، مرحله چهارم این عملیات با اعلام رمز یامحمدبن‌عبدالله، از بی‌سیم فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به واحدهای عمل‌کننده، با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد.[۱۲] در پایان این نبرد علاوه بر پایان بخشیدن به ۱۹ ماه اشغال بخشی از حساس‌ترین مناطق خوزستان و آزادسازی خرمشهر، ضربه‌ای سنگین به توان رزمی و روحیه نیروهای عراقی وارد آمد.[۱۳] در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.[۱۴]
پس از فتح خرمشهر

پس از آزادسازی خرمشهر رزمندگان ایرانی در اولین اقدام خود پس از آزاد سازی شهر، در مسجد جامع خرمشهر نماز اقامه کردند. خبر این پیروزی به سرعت پخش شد و مردم در سرتاسر ایران به خیابان آمدند و به شادی و پخش شیرینی پرداختند.[۷]

فتح خرمشهر انعکاس جهانی داشت و از نظر سیاسی عراق با از دست دادن خرمشهر تکیه‌گاهش را برای مذاکره از دست داد.[۹] جنگ ایران و عراق به طور کلی به دو مقطع تقسیم می‌شود، مقطع اول مربوط به آغاز جنگ تا آزاد سازی خرمشهر است که استراتژی ایران نظامی و با هدف بیرون راندن عراق از خاک کشور بود و مقطع بعدی مربوط به پس از آزاد سازی خرمشهر است که استراتژی ایران دوگانه بود.[۱۵]

آن طور که صیاد شیرازی نقل می‌کند، استراتژی پس از آزادی خرمشهر استراتژی سیاسی شد و شامل انجام یک عملیات نظامی برای تحقق صلح و با استفاده از عملیات نظامی برای آنکه بتوان از طریق دیپلماسی جنگ را تمام کرد. به عبارت دیگر تصمیم بر آن بود تا عملیات نظامی به عنوان ابزاری در خدمت دیپلماسی قرار گیرد. این استراتژی سیاسی بود ولی هدف عملیات و جنگ نبود بلکه هدف حمایت از سیاست خارجی بود.[۱۵]

پانویس

«نیروهای دشمن داخل منطقه خرمشهر» ‎(فارسی)‎. مؤسسه راسخون. بازبینی‌شده در ۲۷ می ۲۰۱۳.
«فتح خرمشهر» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه آفتاب. بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷.
«عملیات الی بیت المقدس» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه آفتاب. بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷.
«سالروز آزادسازی خرمشهر». هنرآنلاین.
http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/89/3447/16169. Missing or empty |title= (help)
a.s[19. ««فتح خرمشهر، نصر بزرگ»» (PDF). روزنامه گسترش، ۳ خرداد ۱۳۸۸. ۱۶. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در یکشنبه ۱۳/۰۲/۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۲ جولای ۲۰۰۹.
«آشنایی با عملیات بیت‌المقدس (فتح خرمشهر)». همشهری آنلاین.
«شنوندگان عزیز توجه فرمایید، خرمشهر آزاد شد». شهرآرا آنلاین.
«فتح خرمشهر نقطه عطف تاریخ معاصر ایران است». بولتن نیوز.
«آزاد سازی خرمشهر نمادی از یک پیروزی بزرگ در سایه اتحاد ملی است» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر. بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷.
«متن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه شورای عالی انقلاب فرهنگی. بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷.
«روایت «فتح خرمشهر» از زبان فرمانده سپاه». همشضهری آنلاین.
«سالروز فتح خرمشهر» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری ایرنا. بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷.
«سوم خرداد سالروز فتح خرمشهر مبارک». بهزیستی استان گلستان.
«چرا بعد از فتح خرمشهر جنگ تداوم یافت؟» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه محسن رضایی. بازبینی‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷.

منابع

محسن رشید، گزارشی کوتاه/ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ویرایش: مهدی انصاری، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیق جنگ، ۱۳۷۸، شابک: ۹۶۴-۶۳۱۵-۳۳-
منبع: https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%B1
تهیه و تنظیم: حسن صفیاری