میلاد مسعود و پرسر سعادت امام مهربانی‌ها هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام تبریک و تهنیت عرض می‌نمائیم

امام رضا علیه السلام بنا به قول مشهور در ۱۱ ذی القعده ۱۴۸ هجری قمری و در مدینه به دنیا آمده اند. پدر آن حضرت امام موسی بن جعفر و مادرشان نجمه خاتون می باشد. نجمه خاتون، در مورد ولادت آن حضرت گوید: هنگامی فرزندم رضا را به دنیا آوردم، پدرش امام موسی‌کاظم علیه‌السلام به

تاریخ ولادت امام رضا علیه السلام

گرچه برخی از مورخان و سیره‌نگاران تاریخ تولد آن حضرت را در یازدهم ذی الحجه سال ۱۵۳ و برخی دیگر یازدهم ذی القعده سال ۱۵۱ و یا سال ۱۵۳ قمری ذکر کرده‌اند، ولیکن معروف و مشهور میان علما یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمری، چند هفته پس از شهادت جدش امام جعفرصادق علیه‌السلام می‌باشد.^[۲]

مادر امام رضا علیه السلام

مادر آن حضرت نجمه خاتون می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر علیه السلام گوید: روزی حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف مغرب زمین آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟

گفتم: نه

حضرت فرمود: چرا، یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.

حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او ۹ کنیز نشان داد ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن.

آن مرد گفت: دیگر ندارم.

حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست.

آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.

حضرت برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر!

هشام میگوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمیگیرم.

من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.

آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟

گفتم: مردی از بنی هاشم. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم.

گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمیدانم

گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم، زنی از اهل کتاب پرسید: این جاریه کیست که با تو میبینم؟

گفتم: او را برای خودم خریده ام

آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او میگروند.

هشام میگوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.

از بعضی از روایات ظاهر میشود که این جاریه را مادر حضرت موسی بن جعفر، حمیده خاتون خریداری فرمود و بعد به آن حضرت بخشیده است.

حمیده خاتون، مادر حضرت امام موسی کاظم علیه السلام، شبی رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم را در خواب دید که به او فرمود:« ای حمیده، این نجمه متعلق به پسرت موسی است و به زودی بهترین فرد زمین را به دنیا خواهد آورد.»

روایت شده است که حمیده خاتون به فرزند گرامی خود، حضرت موسی بن جعفر، عرض کرد:« فرزندم! تکتم ( نجمه ) زنی است که من بهتر از او ندیده ام و شک ندارم که نسل او پاک و طاهر خواهد بود. توصیه می‌کنم با او خوبی کنی.»

برای مادر حضرت رضا علیه السلام چند نام ذکر شده است که عبارتند از: نجمه – تکتم – سکن – خیزران – شقراء – اروی – سکینه -ام البنین – سمان – صقر وقتی حضرت رضا علیه السلام متولد شدند آن بانو را طاهره نامیدند. ^[۳]

نجمه خاتون، در حدیثی گوید : هنگامی فرزندم رضا را به دنیا آوردم، پدرش امام موسی‌کاظم علیه‌السلام به من فرمود: او را بگیر و خوب نگهدار زیرا او بقیه‌الله در زمین است.^[۴]

حجه الاسلام حمید احمدی جلفایی نویسنده کتاب نجمه خاتون می گوید:

«چنان‌که از نقل شیخ صدوق در عیون‌الاخبار و برخی از منابع دیگر فهمیده می‌شود، گویا وجود نازنین امام کاظم(ع) پس از آنکه آن بانوی مخدره را به منزل خود آوردند، ‌ابتدا برای مدتی-که احتمال می‌رود چند ماه بیشتر طول نکشید- آن را به عنوان یک کنیز، به مادرشان حمیده خاتون تحویل دادند و پس از گذشت این مدت، بانو حمید خاتون، دوباره او را به آن حضرت بخشید و در واقع آن بانو را به عقد آن امام بزرگوار در‌آورد.

اینکه می‌گوییم این مدت فاصله، بیش از چند ماهی طول نکشیده است،‌ به خاطر این است که آن بانو، در سال ۱۴۷ وارد مدینه شده است و در سال ۱۴۸، امام رضا(ع) از آن بانو به دنیا آمد و مدت حمل امام(ع) نیز، به اندازه متعارف و طبیعی (یعنی همان نه ماه) بوده است، پس این مدت فاصله، نباید از دو یا سه ماه بیشتر طول کشیده باشد.» ^[۵]

شایان ذکر است که از میان امامان معصوم علیهم‌السلام، چهار تن از آنان به نام “علی” نامیده شده‌اند و آنان عبارتند از امام اول (علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام)، امام چهارم (علی بن الحسین علیه‌السلام)، امام هشتم (علی بن موسی الرضا علیه‌السلام) و امام دهم (علی‌النقی بن محمدتقی علیه‌السلام).

کنیه آن حضرت، ابوالحسن است و چون کنیه امام موسی بن جعفر علیه‌السلام نیز ابوالحسن بود، کنیه امام رضا علیه‌السلام را ابوالحسن ثانی می‌گویند. لقب‌های شریفش عبارتند از: رضا، صابر، رضی، وفی، فاضل و صدیق.

اما لقب “رضا” شهرت بیشتری دارد و آن حضرت را از این جهت “رضا” نامیدند که پسندیده خدا در آسمان و مورد خرسندی رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم‌السلام در زمین بود و دوستان و دشمنان به اتفاق از وی خشنود و راضی بودند. ^[۶]

پیشگویی ولادت امام رضا علیه السلام توسط ائمه علیهم السلام

تولد امام رضا علیه‌السلام را برخی از معصومان پیش از وی، پیش‌گویی کرده و به آن بشارت داده بودند. از امام صادق علیه‌السلام در این باره احادیث چندی وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمی روایت کرد: مردی از اهالی طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وی فرمود: بزودی از صلب فرزندم موسی، مردی به دنیا می‌آید که مورد خشنودی خداوند سبحان در آسمان و خرسندی بندگانش در زمین خواهد بود. در سرزمین شما از روی ستم و دشمنی مسموم و کشته می‌گردد و در همان جا غریبانه به خاک سپرده می شود.

آگاه باش! هر کسی وی را در غربتش زیارت کند و بداند که او امام و پیشوای شیعیان پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه می‌باشد، همانند کسی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله را زیارت کرده باشد.^[۷]

امامت و شهادت امام رضا علیه السلام

امام رضا علیه‌السلام در ۳۵ سالگی پس از شهادت پدرش امام موسی‌کاظم علیه‌السلام به مقام امامت شیعیان نایل آمد و در ۵۵ سالگی در خلافت مأمون عباسی و با توطئه وی در خراسان مسموم و در صفر سال ۲۰۳ قمری به شهادت رسید.

پانویس

اثبات الهداه، ج ۳، ص ۲۳۳؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص ۹۰.
زندگانی چهارده معصوم، ص ۴۲۳؛ الارشاد (شیخ مفید)، ص ۵۹۱؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج ۲، ص ۲۵۶.
دانشنامه رشد به نقل از بحار الانوار و عیون اخبار الرضا [۱]
اثبات الهداه، ج ۳، ص ۲۳۳؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص ۹۰.
آیا نجمه خاتون را می شناسید؟، پایگاه خبری تحلیلی صراط، بازیابی:۱۱ شهریور ۱۳۹۳
زندگانی چهارده معصوم (ترجمه اعلام الوری)، ص ۴۲۳.

اثبات الهداه، ج ۳، ص ۲۳۳.

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایره‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام

آیا نجمه خاتون را می شناسید؟، پایگاه خبری تحلیلی صراط

دانشنامه رشد

وقایع الایام شیخ عباس قمی، وقایع ۱۱ ذی القعده.

منبع: http://wiki.ahlolbait.com/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85