هنری که می تواند صنعتی قابل توجه باشد؛ گنجینه صنایع دستی کردستان در ورطه فراموشی/ گره اشتغال در سرانگشت هنرمندان

صنایع دستی و هنرهای سنتی هر منطقه بدون شک بخشی از میراث فرهنگی عظیم گذشتگان است و بعنوان آثار باقی مانده از فرهنگ اجدادی و سنتی سرزمین ما در دنیای ماشینی امروز قابل بحث و بررسی است.

به گزارش خبرنگار بیجار بام ایران، در هر نقطه ای از سرزمین ایران پا بگذاریم، نمودهایی از فرهنگ و هنر اصیل ایرانی را می توان دید که دسترنج سرشت و ذوق پاک و زیبایی انسان های این مرز و بوم آن را خلق کرده است.

صنایع دستی و هنرهای سنتی هر منطقه بدون شک بخشی از میراث فرهنگی عظیم گذشتگان اسا و بعنوان آثار باقی مانده از فرهنگ اجدادی و سنتی سرزمین ما در دنیای ماشینی امروز قابل بحث و بررسی است.

در استان کردستان تهیه و تولید انواع فرآورده های دستی از دیرباز مرسوم بوده است اگر به درستی معرفی شود دل هر گردشگری را در آن سوی کشور به لرزه می‌اندازد تا برای یک روز هم شده سفر به کردستان را در برنامه خود قرار دهد و اشتغال و رونق اقتصادی را برای این صنعت کهن به ارمغان آورد.

خالی شدن روستا موجب خاموش شدن رونق صنایع دستی شد

کوچک شدن روستاها و در بسیاری از موارد خالس شدن یک روستا از جمعیت به معنای آن است که هنر صنایع دستی همراه با خانه های روستایی رو به نابودی می روند.

وجود صنایع دستی در روستاها می تواند زمینه ساز جذب گردشگر به یک منطقه باشد، طوری که در کنار رونق این نوع صنایع به دلیل جذب گردشگر، مشاغل بی شمار دیگری در مناطق روستایی ایجاد می شود.

هنرهای زیبای فراموش شده نیازمند حفظ و احیا هستند

طبق آخرین آمار اعلامی از سوی معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی کردستان ۱۸ رشته صنایع دستی بومی و فقط مختص به استان وجود دارد که شامل رشته‌های نازک‌کاری، البسه محلی یا کُردی دوزی، گلیم‌بافی، سازهای عرفانی، کلاش‌بافی، شالبافی، نساجی سنتی شامل موج‌بافی و سجاده‌بافی، زیورآلات سنتی، خراطی، معرق چوب، منبت، رودوزی‌های سنتی، سفالگری سنتی، رنگرزی گیاهی، بافتنی‌های سنتی و سراجی است.

هر چند صنایع دستی در زمره صنایع کوچک و زود بازده در جایگاه خاصی قرار دارند و در برنامه ریزی کلان به توسعه آن تاکید فراوان شده است، اما هنوز در کشاکش زمانه گاه به فراموشی سپرده شده و جای منبت کاری و رسمی بندی و آجر کاری بر دیوارهای منازل و حتی ادارات استان خالی است.

صنایع دستی هنری با سرمایه گذاری اندک اما موثر در اشتغال زایی

علیزاده یکی از هنرمندان بیجاری در گفتگو با خبرنگار بیجار بام ایران اظهار داشت: استان کردستان مهد تمدن و صنایع دستی است که یکی پس از دیگری در ورطه فراموشی قرار گرفته است.

وی افزود: صنایع دستی و هنرهای سنتی با توجه به نیاز اندک برای سرمایه گذاری یکی از مهمترین راهکار های ایجاد اشتغال در کشور است.

علیزاده  افزود: عجین بودن صنایع دستی با هنر، فراهم شدن محیط کار پر نشاط، پیشگیری از مهاجرت و وجود مواد اولیه در دسترس و حفظ سنت های محلی از مزیت های مشاغل صنایع دستی به حساب می آیند.

این هنرمند بیجاری گفت: برنامه ریزی بلند مدت و کوتاه مدت جهت اشتغالزایی سبب می شود این هنر سر دست هنرمندان از روند رو به رشدی برخوردار شود.

قالی سفیر فرهنگی کردستان

قالیبافی در کردستان بسیار رایج است و نام کردستان همیشه مترادف با مهمترین قالی های دستباف بوده است که با کمال ذوق و سلیقه پدید آمده است و با دستان هنرمندان این استان بافته می شد و رونق خاصی به منازل مردم می بخشید.

دیار بیجار گروس یکی از شهرهای قدیمی استان کردستان مهد فرش بافی است ، یجار گروس از قدیم الایام به داشتن فرش پولادین و هنر فرش بافی در ایران و سطح بین الملل شناخته شده است.

قالیبافی در گروس متعلق به هزاره های قبل از میلاد است به طوری که در دوران هخامنشیان قالی گروس بنا به نوشته ها شهرت بسیار زیادی در ایران داشته و بافت قالی و قالیچه یکی از منابع درآمد ساکنان گروس از گذشته های دور بوده است.

قدیمی ترین قالیچه ی گروس که تاریخ بر روی آن حک گریده و به یادگار مانده، قالیچه است به تاریخ ۱۱۵۸ه.ق که در وسط آن نام السلطان افشار نادر شاه حک گردیده است.

هنوز زمان زیاد از آن دورانی که در بیجار گروس از درون هر خانه ای زمزمه های حزن انگیز مادران و دختران قالی باف همراه با دف های کوبیده شده بر رج ها بلند می شد، نگذشته است.

در آن دوران برای بسیاری از مردم زندگی در سرزمین بام ایران زودتر از آفتاب طلوع می کرد ، در آن زمان قالی ها زودتر از هرکسی سلام دختران دم بخت را می شنیدند.

استفاده از رنگ گیاهی، خامه طبیعی، ترکیب نقش و اصالت طرح، موجب برتری کیفیت قالی و گلیم استان کردستان شده است.

محصولات نازک کاری

کردستان مهمترین استان کشور از لحاظ تولید محصولات نازک کاری است هنر ناز ک کاری ترکیب قطعات بسیار کوچک از انواع چوب های پرداخت شده طبیعی است که با ظرافت خاصی در کنار هم قرار گرفته و موجب به وجود آمدن آثار بسیار ظریف چوبی همانند تخته نرد، قلمدان و سایر محصولات می گردد.

علاوه بر نازک کاری، اروسی سازی، منبت و معرق سنندج نیز از شهرت و اعتبار برخوردار است آثار نفیس نازک کاری زنده یاد دکتر علی اکبر بهزادیان هم اکنون در موزه مردم شناسی خانه کرد سنندج نگهداری و مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد.

ارغوان بافی

هنر به کار بردن ترکه ها یا ارغوان (بید) برای ساخت انواع سبدها، ظروف و سینی های خاص و ویژه این منطقه را ارغوان بافی یا ترکه بافی می نامند.

در اکثر مناطق کردستان خصوصا اورامانات صنعتگران با بهره گرفتن از مواد اولیه طبیعی منطقه (ترکه های نازک در بید) به بافتن انواع مختلف سبدها با فرم های ویژه و کاربردهای متنوع مشغول هستند.

این دست ساخته با ظاهری زیبا و فلکلوریک برای همگان یک اثر نوستالوژیک محسوب می گردد بدوی بودن و کاربردهای متنوع آن از محبوبیت خاصی برخوردار است.

کلاش یکی از اولین پاپوش های سنتی بشر

در مناطق کردنشین نوعی گیوه به نام کلاش تولید می شود که هماهنگی زیبایی با لباس کردی دارد، رویه این کفش از نخ پنبه ای بافته شده و زیره آن از پارچه فشرده شده است، به همین دلیل کلاش کفشی سبک، نرم، قابل انعطاف و متناسب با محیط کوهستانی است.

گیوه یا کلاش، میان زاگرس نشینان قدمتی چندین هزار ساله دارد و بدون شک جزو اولین پاپوش های سنتی بشر است که انسان مبتکر دوران های گذشته با بهره گیری از مواد اولیه فراوان و ارزان قیمت طبیعی در دسترس و ذوق سرشار خویش اقدام به تولید دستی آن کرده است.

ثبت ۴۵ رشته صنایع دستی فعال در کردستان

یعقوب گویلیان سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان در گفتگو با خبرنگار بیجار بام ایران اظهار داشت: ۴۵ رشته صنایع دستی فعال در کردستان ثبت شده که ۲۵ رشته آن بومی است.

وی افزود: از بین ۴۵ رشته فعال صنایع دستی در استان کردستان هشت هزار و ۵۰۰ صنعت‌کار پروانه انفرادی دارند و مشغول فعالیت هستند.

یعقوب گویلیان با اشاره به سهم درآمد صنایع دستی استان کردستان از صادرات گفت: در ۱۱ ماه منتهی به بهمن سال گذشته میزان درامد استان از صنایع دستی ۵۹۲ هزار دلار بود که بعد از بروز بیماری کرونا از آن موقع تاکنون صادراتی صورت نگرفته است.

و اما…..

هر چند مسئولان استان کردستان با برنامه ریزی تا حدودی از منسوخ شدن صنایع دستی جلوگیری کرده اند اما امید است با مدیریتی صحیح و کارآمد هنرهای سنتی از ورطه فراموشی خارج شوند و بتواند سهم خود را در اشتغالزایی استان پیدا کند.

 منبع:

http://bijarbameiran.com/news/4508/%DA%AF%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%88%D8%B1%D8%B7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C_-%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%BA%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86.html